سوال    :.ایا همه احادیث و مطالب کتاب اصول کافی معتبر است ؟

پاسخ :

 مرحوم شیخ کلینی ؛ اقدم ، اوثق و بلاتردید از ائمه حدیث و اعظم المحدثین تاریخ شیعه است .

 نجاشی در شأن او می‌گوید :

 شیخ أصحابنا فی وقته بالری ووجههم ، وکان أوثق الناس فی الحدیث ، وأثبتهم .

 رجال النجاشی ، النجاشی ، ص 377 .

شیخ طوسی هم در یک کتابش تعبیرش از کلینی این است که :

 جلیل القدر عالم بالاخبار  .

 رجال الطوسی ، الشیخ الطوسی ، ص 439 .

در کتاب دیگرش تعبیرش این است که :

 ثقة ، عارف بالاخبار  .

 الفهرست ، الشیخ الطوسی ، ص 210 .

و اما کتاب کافی ، بلاتردید در نزد تمامی علمای شیعه ، متقن‌ترین کتاب حدیثی تاریخ شیعه است .

 مرحوم سید ابن طاووس تصریح می‌کند :

 شیخ مفید با آن عظمت و مقام و با آن قرب و منزلت ، تعبیرش در مورد کتاب کافی این است که این کتاب ، از برترین کتاب‌های شیعه است که بیشترین فایده را می‌توان از آن برد .

 الکافی ، وهو من أجل کتب الشیعة وأکثرها فائدة " .

 ( تصحیح اعتقادات الإمامیة ، الشیخ المفید ، ص 70 ) .

 شهید اول که رکن ارکان فقه است ، عبارتش این است که در مذهب شیعه کتابی به مانند کافی نوشته نشده است .

 ویقول عنه الشهید کما فی إجازته لابن الخازن : کتاب الکافی فی الحدیث الذی لم یعمل مثله .

  ( شرح اللمعة ، الشهید الثانی ، ج 1 ، ص 48 ) .

  محقق علی بن عبد العالی محقق ثانی ،‌ باز همین تعبیر را در بار? کتاب کافی دارد .

 وقال المحقق علی بن عبد العالی الکرکی فی إجازته للقاضی صفی الدین عیسی : " الکتاب الکبیر فی الحدیث ، المسمی بالکافی ، الذی لم یعمل مثله . . . وقد جمع هذا الکتاب من الأحادیث الشرعیة ، والأسرار الدینیة ، مالا یوجد فی غیره" .

 ( الکافی ، الشیخ الکلینی ، ج 1 ، ص المقدمة 27 ) .

 اما با هم? این توضیحات ، هیچ یک از علمای شیعه تا کنون ادعا نکرده‌اند که تمام روایات کافی ، صحیح السند و قطعاً صادر از معصوم است ؛ زیرا هر چند مرحوم کلینی مقام ارجمندی داشته و برترین محدث تاریخ شیعه است ؛ اما معصوم از خطا و اشتباه نبوده است . و نداشتن این ویژگی باعث شده است که برخی از روایات معدود و انگشت شمار آن کتاب شریف از نظر سندی تمام نباشد . و این امری است طبیعی و مطابق با عقل و برهان .

 و خود مرحوم شیخ کلینی هم مدعی نیست که تمامی روایاتی که در کافی جمع کرده است ، صحیح است .

 اما این که این کتاب را امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف دیده و تأیید کرده باشد ؛ چنانچه مشهور شده است که امام زمان علیه السلام در بار? کتاب کافی فرموده باشند :

  الکافی کاف لشیعتنا

 هیچ سند و مدرک معتبری ندارد .

 مرحوم میرزای نوری رضوان الله تعالی علیه در این باره می‌فرماید :

  وانه قال عنه : ( ان هذا کاف لشیعتنا ) فبین انه لا أصل له ولا أثر فی مؤلفات أصحابنا ، ولم تأت به روایة قط لا صحیحة ولا ضعیفة .

 خاتمة المستدرک - المیرزا النوری - ج 1 - ص مقدمة التحقیق 39

 این گفته‌اند که امام فرموه باشد : « ان هذا کاف لشیعتنا » اصل و اساسی ندارد و اثری از این روایت در کتاب‌های علمای شیعه دیده نمی‌شود . و نیز هیچ روایتی ، نه صحیح و نه ضعیف در این باره وارد  نشده است ... .

 واضح است که اگر چنین روایتی از امام زمان صادر شده بود ، بعد از آن دیگر علمای شیعه حق نوشتن کتاب را نداشتند ؛ چون این جمله ، تمامی کتاب‌های بعد را باطل اعلام می‌کند ؛ از این رو وقتی علمای سلف ؛ مثل شیخ صدوق که تقریباً همزمان با کلینی بوده و نیز شیخ مفید ، شیخ طوسی و ... به این نقل اعتماد نکرده و کتاب‌های فراوانی نوشته‌اند ، ما چگونه می‌توانیم به این جمله اعتماد کنیم .

 بقیه علمای شیعه نیز از این مطلب به صورت مفصل جواب داده‌اند که فکر می‌کنم همین اندازه کافی باشد